HIZLANDIRMA PİRİMİ

Real Gümrük Farkı ile Dispatch Money-Hızlandırma Pirimi


Dispatch Money (Hızlandırma Primi) Nedir ?

  Hızlandırma Primi (Dispatch Money), navlun mukavelesinde yer alması şartıyla yükleme ya da boşaltma faaliyetlerini öngören starya süresi (Laytime) bitmeden sona erdirmesi halinde yükle ilgiliye taşıyan tarafından – duruma göre – charterer’a, gönderene(satıcıya) veya alıcıya ödenen bir meblağ, diğer bir ifadeyle geminin zamanından evvel yola çıkması ya da (boşaltma limanında) serbest kalması karşılığında doğan bir ücret hakkıdır. Bu bir bakıma yükle ilgilinin söz konusu süreyi aşması halinde (eğer mukavelede belirtilmişse) taşıyana ödemek durumunda kalacağı sürastarya ücretinin (Demurrage) karşılığını oluşturmaktadır.

Hızlandırma Primi Çeşitleri Nelerdir ?


  Günümüzde hızlandırma primi bunun söz konusu olacağı limanlara göre üç gruba ayrılmaktadırlar:
  D.L.O. [Dispatch Money For Loading Port(S) Only]: Çarter sözleşmesinde DLO kaydı varsa, bu söz konusu sözleşmenin yerine getirilmesi sırasında sadece yükleme limanı veya limanlarında yükle ilgililer tarafından tasarruf edilecek süreler karşılığında hızlandırma priminin ödeneceği anlamına gelmektedir.
  D.D.O. [Dispatch Money For Discharging Port(S) Only]: Taraflar navlun sözleşmesine DDO kaydı koymuşlarsa, bu hızlandırma priminin sadece boşaltma limanlarında söz konusu olacağı anlamına gelmektedir.
  D.B.E. [Dispatch Money Payable At Both Ends]: Böyle bir durumda ise taşıyan hem yükleme liman veya limanlarında hem de boşaltma liman veya limanlarında yükle ilgili şahıslar tarafından tasarruf edilecek olan sürelere karşılık olarak hızlandırma primi ödeyecektir.

Hızlandırma Priminin Mevzuattaki Yeri Nedir ?


  6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1157 nci Maddesi: (1) Yüklemenin, sözleşmede kararlaştırılan yükleme süresinden önce bitirilmesi hâlinde, taşıyanın, kullanılmayan süre için taşıtana bir para ödemesini öngören anlaşmalar geçerlidir. Bu paraya ilişkin sürenin hesaplanmasında, yükleme süresinin hesabına ilişkin kurallar uygulanır. (2) Yapılan sözleşme, navlunun belirlenmesine ilişkin olarak yükleme veya boşaltma limanında geçerli olan idari, mali veya cezai hükümleri dolanmak amacına yönelikse, birinci fıkra uygulanmaz.
Hükümlerine amirdir.
  Bununla birlikte; diğer hukuk düzenlerinde yazılı bir hukuk kuralı şeklinde bulunmayan hızlandırma primi kaynağını ticari hayatın gereklerinde bulmaktadır. Taşıyanın amacı daima yükleme faaliyetlerinin tamamlanması ile bir an evvel yolculuğa başlamak ve boşaltma faaliyetlerinin hızlı bir şekilde bitirilmesi ile gemisinin tüm kontrolüne tekrar sahip olmaktır. Gerek starya süresi gerek sürastarya süresi doğrudan doğruya yükle ilgili şahısların lehine olan sürelerdir. Dolayısıyla kendileri bu süreleri diledikleri gibi kullanma hakkına sahiptirler. Taşıyanın bu şahısların üzerine düşen faaliyetleri daha çabuk bir şekilde gerçekleştirmeleri için herhangi bir şekilde baskı yapma hakkı bulunmamaktadır. Hızlandırma primi ise bir bakıma bunun istisnasını oluşturmaktadır. Söz konusu primi taşıyan tarafından yükle ilgiliye teklif edilen bir teşvik primi ya da bir ödül şeklinde değerlendirmemiz mümkündür.

Hızlandırma Primi’nin Gümrük Vergisi Matrahı ve İthalatta KDV Matrahı Açısından İncelenmesi.


  Hızlandırma Primleri navlun mukavelesinde yer alması şartıyla genel olarak taşıyan tarafından taşıtana ödenir ve anılan bu hızlandırma primleri genellikle alıcı tarafından navlun bedelinden düşülerek satıcıya transfer edilir ve bunun üzerine satıcı bu bedeli alıcıya Dispatch Money adı altında faturalandırır. Hızlandırma primlerinin ithale konu eşyayla ilgili giriş liman veya mahalline gelmezden önce gerçekleşmiş bir gider olması, eşyanın gümrük kıymetini artırıcı bir özelliğe sahip olduğunu gösterir.
Bilindiği üzere;
Gümrük Kanununun 27/1-e Maddesi;
"1. 24 üncü madde hükümlerine göre gümrük kıymeti belirlenirken, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına aşağıdaki ilaveler yapılır:
… e) İthal eşyası için Türkiye'deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri.",
Gümrük Kanununun 28/a Maddesi;
“İthal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatından ayırt edilebilmeleri koşuluyla aşağıdaki giderler gümrük kıymetine dahil edilmez:
a) Eşyanın, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi ile Türkiye'nin anlaşmalarla dahil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerine giriş yerine varışından sonra yapılan nakliye ve sigorta giderleri,"
Gümrük Yönetmeliğinin 43/e Maddesi;
  “Giriş limanı veya yeri: Deniz yolu ile gelen eşyada Türkiye'deki boşaltma veya ilgili limandaki gümrük idaresince düzenlenen belgeyle tevsik edilmek kaydıyla aktarma limanını, karayolu ve demiryolu ile gelen eşyada kara taşıtlarının ilk vardıkları hudut gümrüğünü, diğer bir yolla gelen eşyada gümrük bölgesinin kara sınırının geçildiği noktayı, ifade eder.”,
Katma Değer Vergisi Kanununun "İthalatta Matrah" Başlıklı 21 inci Maddesi;
"İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır:

a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur parkı gibi ödemeler."
Hükümlerine amirdir.
Bu bağlamda;
  D.L.O. [Dispatch Money For Loading Port(S) Only]: Sözleşmenin yerine getirilmesi sırasında sadece yükleme limanı veya limanlarında yükle ilgililer tarafından tasarruf edilecek süreler karşılığında hızlandırma priminin ödendiği durumlarda satıcıya transferi gerçekleşen bedel; Gümrük Kanununun 27/1-e Maddesi uyarınca eşyanın Gümrük Vergisi Matrahına eklenerek; beyannamenin Hesap Detayları Bölümü’nde Yurt Dışı Kalemi altında beyan edilmesi gerekmektedir.
  D.D.O. [Dispatch Money For Discharging Port(S) Only]: Sözleşmenin yerine getirilmesi sırasında hızlandırma priminin sadece boşaltma limanlarında yükle ilgililer tarafından tasarruf edilecek süreler karşılığında hızlandırma priminin ödendiği durumlarda satıcıya transferi gerçekleşen bedel; Katma Değer Vergisi Kanununun "İthalatta Matrah" Başlıklı 21 inci Maddesi uyarınca KDV Matrahına eklenerek; Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğünün 2013/19 Sayılı Genelgesi (Yurt İçi Diğer Masraflar hk.) kapsamında YURT İçi Diğer Giderler kalemi altında beyan edilmesi gerekmektedir.


şurada paylaş..