Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca vergi numarası verilen her gerçek ve tüzel kişi ile yürürlükteki mevzuat hükümleri uyarınca hukuki tasarruf yapma yetkisi olan kişi ortaklıkları ithalat işlemlerini yürütebilirler.

Vergi numaranız yok ise Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı vergi dairelerine başvurarak vergi numarası alabilirsiniz.

Ülkemizde, ithalat yapabilmek için, ithalat yapmaya hak kazandıran nitelikte özel bir izin veya belge alınması gerekli değildir.

Aşağıda sayılan istisnai durumlarda vergi numarası aranmaksızın ithalat yapılabildiğini hatırlatmak isteriz:

• - Özel anlaşmalara dayalı olarak yapılan ithalatlar
• - Kitap ve diğer yayınların ithalatı
• - Türkiye’de açılan uluslararası fuar ve sergilerde perakende satışına izin verilen malların ithalatı.

İthal etmek istediğiniz eşya ile ilgili işlemlere başlayabilmek için, ilk olarak eşyanın Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) olarak adlandırılan kod numarasını bilmek gerekir.

Eşyanın ithalatında ödenmesi gereken vergiler hakkında bilgi almak, eşyanın ithalatında bir yasaklık veya kısıtlama olup olmadığını öğrenmek, eşyayı ithal etmek için bir izin almanızın gerekli olup olmadığını belirlemek ve ithalat sırasında sizden istenecek belgeleri hazırlamak için, ithal edilecek eşyanın ticari adının ve özelliklerinin yanı sıra, tarife sınıflandırmasındaki yerini gösteren GTİP numarasına ihtiyaç olacaktır.

GTİP numarası, uluslararası ticarete konu olan eşyanın sınıflandırıldığı Armonize Sistem eşya sınıflandırma sisteminde o eşya için belirlenmiş olan özel kod numarasıdır. İthal edilmek istenen eşyanın GTİP numarasını belirleyebilmek için öncelikle eşyayı doğru tanımlamalı, iyi tanımalı, eşyanın ticari ismini ve özelliklerini iyi bilmek gerekir

Cumhurbaşkanı ve ayrıca Ticaret Bakanlığı, kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği; insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması; sanatsal, tarihi veya arkeolojik değeri olan ulusal hazinelerin korunması; fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması gerekçeleriyle, ithalata belirli kısıtlamalar veya yasaklıklar getirmeye yetkilidir.

Bu nedenle, ithal edilmek istenen eşyanın Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numarasını belirledikten sonra, bu eşya ile ilgili olarak getirilmiş bir yasaklama veya kısıtlama olup olmadığını araştırmak gerekecektir.

Türkiye’ye ithal edilecek eşyanın yeni ve kullanılmamış olması esastır.  Türkiye’ye yapılan ithalata dair kural ve esasların belirlendiği ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan İthalat Rejimi Kararına göre her türlü eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) eşyanın ülkemize ithal edilebilmesi için Ticaret Bakanlığı’ndan izin alınması ve alınan iznin ithalat işlemleri sırasında gümrük idaresine sunulması gereklidir.

İthal edemeyeceğiniz eşya var mıdır?

Bazı eşyanın Türkiye’ye ithal edilmesi yasaktır. Türkiye’ye ithal edilmesi yasak olan eşyayı belirlemeye, birincil olarak Ticaret Bakanlığı yetkilidir. Bu çerçevede, çevrenin korunması yönünden belirli atık, kimyasal madde ve hurdaların ithal edilmesinin yasak olduğunu hatırlatmak isteriz. Türkiye’ye ithal edilemeyecek olan eşya ile ilgili yasal düzenlemeler Ticaret Bakanlığınca yayımlanan ithalat ve ürün güvenliği ve denetimi tebliğleri ile yapılmaktadır. 

İthal edebilmek için bir izin almanız gereken eşya var mıdır?

Bazı eşyanın Türkiye’ye ithal edebilmek için izin almanız gerekir. Bu tür eşyanın gümrük ve dış ticaret mevzuatında “ithali izne veya uygunluk denetimine tabi eşya” olarak ifade edilir. Hangi eşyanın ithalatının izne veya uygunluk denetimine tabi olduğu, uluslararası anlaşmalar ve dış ticaret politikası çerçevesinde belirlenmektedir. Bu denetimler farklı kurum ve kuruluşlar tarafından yapılır.

İthalata başlarken, eşyanızın Türkiye’ye ithal edilmesi için herhangi bir kurum veya kuruluştan bir izin, lisans, uygunluk belgesi veya yeterlilik belgesi almanızın gerekli olup olmadığına dair güncel bilgiyi edinmeniz gereklidir.

Bazı eşyanın doğrudan bir ithalat yasağına tabi olmamakla birlikte, bu eşyanın ithalatı insan, hayvan ve çevre sağlığının korunması bakımından izne tabi tutulur. Belirli şartları karşılamaması halinde bu eşyanın ithaline izin verilmez.

Örnek olarak; ülkemize elektronik eşya ithal edilmesi serbest olmakla birlikte; ithal edilmek istenen elektronik eşya, Türk Standartları Enstitüsü’nün uygunluk değerlendirmesine tabi tutulur. Bu değerlendirmede ürünün insan, hayvan ve çevre açısından sağlıklı ve güvenli olup olmadığı kontrol edilir. Bu kontrol, üzerine iliştirildiği ürünün insan, hayvan ve çevre açısından sağlıklı ve güvenli olduğunu gösteren CE işaretini düzenleyen mevzuat çerçevesinde yapılır. Yapılan denetimde gerekli teknik koşulları karşılamadığı belirlenen elektronik eşyanın ithaline izin verilmez.

Benzer şekilde, Tarım ve Orman Bakanlığının denetimine tabi tutularak, gerekli şartları taşımadığı anlaşılan gıda ürünlerinin ithaline izin verilmez.

Bazı eşyanın ise, arz ettiği özellikler itibariyle, yalnızca belirli kurum ve kişiler tarafından ithal edilebilir. Örneğin;

• • standart işlenmemiş kıymetli madenler, ilgili borsa üyesi kuruluşlar tarafından;
• • metal hurdalar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yetki verdiği sanayiciler tarafından;
• • akaryakıt ve madeni yağlar ise yine Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından lisans verilen firmalar tarafından, ithal edilebilir.

İthalat işlemlerinde, ilgili kurumlardan alınması gereken izinler Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan İthalat Tebliğleri ve Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğleri ile belirlenmektedir.

İthalat bağlantısı kurduğunuz yurt dışındaki satıcınızdan ürünü satın alıp almamaya karar vermeden önce ürünün numunesini görmek isteyebilirsiniz.

Numune, belli bir tür eşyayı temsil eden ve sunuş şekli ve miktarı belli bir tür veya nitelikteki eşya için sipariş vermekten başka bir amaç için kullanılması mümkün olmayan her türlü madde veya örnek anlamına gelir.

Önemli değeri olmayan ve siparişte kullanılabilecek nitelikteki numuneler gümrük vergisinden muaf olarak ithal edilir.

Numunelerin gümrük işlemlerini, standart bir ithalat veya ihracat işleminden farklı ve daha kolaylaştırılmış bir şekilde yapabilirsiniz.

PTT idaresi veya Ticaret Bakanlığı’ndan operatör yetkisi almış olan hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler, numunelerin gümrük işlemlerini yaparken Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi (ETGB) adı verilen özel bir gümrük beyanı düzenleyerek, yurt dışına göndereceğiniz numuneyi ve adınıza gelmiş olan numuneyi gümrüğe beyan ederler.

ETGB ile yapılan gümrük beyanı için sizden gümrük müşavirliği, ordino, terminal, ardiye vb. ücret istenmeyeceği gibi, ihracat yaparken ayrıca ihracatçı birliği onayı da aranmayacaktır.

İthalata başlarken ilk olarak eşyanın GTİP numarasını belirlemeniz gerektiğini; ikinci olarak da eşyanın ithalatının herhangi bir yasaklığa, izne veya uygunluk denetimine tabi olup olmadığını öğrenmek daha önceki başlıklarda belirtmiştik.

Bu aşamadan sonra yapılacak işlemlerde, eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyon numarasının yanı sıra, eşyanın hangi ülkeden ithal edileceğini bilmek gerekecektir. Bu bilgi iki nedenle önemlidir:

• - İlk olarak, ithal edeceğiniz eşyadan ithalat nedeniyle alınacak vergilerin türleri ve eşyaya uygulanacak olan vergi oranları bu eşyanın hangi ülkeden ithal edileceğine veya eşyanın hangi ülke menşeli olduğuna göre değişmektedir.
• - İkinci olarak, ithalata uygulanan ve ticaret politikası önlemleri olarak adlandırılan kontrol mekanizması, ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. 

Eşyanızın ithalatı sırasında hangi ticaret politikası önlemlerinin uygulanacağının belirlenmesi için eşyanın hangi ülkeden ithal edeceğinizi bilmeniz gereklidir.

İthal edeceğiniz eşyaya hangi oranda gümrük vergisi uygulanacak?

İthalatta uygulanacak gümrük vergisi oranları ile ödenecek toplu konut fonları, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların hükümleri ve dış ticaret politikası çerçevesinde İthalat Rejimi Kararı ile belirlenir.

Dış ticarete konu olan eşyanın tarife sınıflandırmasına Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde yer verilir.

İthal edilecek eşyanın tarife sınıflandırmasındaki yerinin belirlenmesi için Türk Gümrük Tarife Cetveli’ne bakılması gerekirken, bu eşyaya uygulanacak gümrük vergisi oranının öğrenilmesi için İthalat Rejimi Kararı’na ekli listelere bakılması gereklidir.

İthalatta uygulanacak gümrük vergisi oranları, ticaret yapılan ülkeye veya eşyanın hangi ülke menşeli olduğuna göre değişmektedir. Aynı malı Fransa’dan, İsviçre’den, veya Hindistan’dan ithal ettiğinizde aynı oranda gümrük vergisi ödemezsiniz.

İthal edeceğiniz eşyaya hangi ticaret politikası önlemleri uygulanacak?

İthalatta uygulanan ve ticaret politikası önlemleri olarak adlandırılan kontrol mekanizması, ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir.

Ticaret politikası önlemleri, bir ülkenin dış ticaret politikasının uygulanmasını sağlayan en önemli enstrümandır. Bu önlemler, ithalatın kontrol edilmesini ve düzenlenmesini; yurtiçindeki üreticilerin ekonomik çıkarlarının ithalata bağlı nedenlerle zarar görmemesini sağlamak amaçlarıyla alınan bir dizi tedbirden oluşur. Ticaret politikası önlemleri anti-damping vergisi, korunma önlemi, gözetim önlemi, miktar kısıtlamaları (kotalar), tarife kontenjanı gibi farklı tür ve adlarla uygulanır. Bu önlemler, eşyanın ithali ve ihracı ile ilgili hükümlerle belirlenmiş tarife dışı önlemleridir.

Ticaret politikası önlemlerine tabi olan eşyanın menşei “tercihsiz menşe” kavramı ile açıklanır. Bu kapsamdaki eşyanın menşe ülkesini göstermek üzere düzenlenen belgeye “menşe şahadetnamesi” adı verilir.

İthalat işlemlerinde kullanılan temel belge, gümrük beyanınızı yaparken düzenlediğiniz gümrük beyannamesidir.

Gümrük mevzuatına göre gümrük idareleri, gümrük işlemleriyle sınırlı olmak kaydıyla, ithalatçıdan her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilirler. İthalat gümrük işlemlerinin yapıldığı sırada gümrük idaresinin ithalatçıdan istemediği bazı belgelerin, ithalat tamamlandıktan sonra ve gümrük idaresi tarafından geriye dönük olarak yapılan kontroller sırasında ithalatçıdan istenmesi mümkündür. Bu nedenle, ithalat işleminizle ilgili tüm belgeleri ve tuttuğunuz kayıtları beş yıl süreyle saklamanızın kanuni bir zorunluluk olduğunu hatırlatmak isteriz.

İthalat işlemleriniz sırasında gümrük idaresi tarafından kanunlar veya uluslararası düzenlemeler uyarınca sizden istenecek belgeleri iki grup altında toplamak mümkündür.

-İlk grupta, ülkemizin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara dayanılarak belirlenen vergi oranlarının uygulanması için gereken ve hangi ülkeden ithalat yapıldığına göre değişen belgeler yer almaktadır

-İkinci grupta yer alan belgeler, ülkemizdeki belirli kurumların kendi görev ve yetki alanları çerçevesinde yaptıkları kontrollerin sonucunu gösteren ve bu kontrolleri yapan kurumlar tarafından düzenlenen belgelerdir.

Gümrük işlemlerinin elektronik ortamda yürütülmesi için yapılan çalışmalar kapsamında, Ticaret Bakanlığı tarafından Tek Pencere Sistemi adı verilen bir elektronik sistem kurulmuş bulunmaktadır. Bu sistemde, ithalat ve ihracat işlemleri sırasında gümrük idaresi ve başka kurumlar tarafından kağıt olarak düzenlenen belgelerin pek çoğu artık elektronik olarak düzenlenmektedir. Bu belgelerin elektronik olarak düzenlendiğini ve var olduğunu gösteren elektronik bilgi Tek Pencere Sistemi üzerinden belgeyi düzenleyen kurumlarla Ticaret Bakanlığı arasında elektronik olarak paylaşılmaktadır.

Türkiye’ye ithal edilen eşya, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara ve dış ticaret politikasına dayalı olarak, farklı kurumlar tarafından farklı yasal düzenlemeler çerçevesinde kontrole tabi tutulur. Eşyanın Türkiye’ye ithaline izin verilip verilmeyeceğine bu kontroller sonucunda karar verilir. İthalat işleminin farklı aşamalarında yapılması mümkün olan bu kontroller, risk esaslı olarak ve gümrük idaresinin koordinasyonunda yürütülür. 

Gümrük idaresi dışındaki yetkili kurumlar, kendi ithalat kontrollerini yapmadan önce, ithal etmek istediğiniz eşya ile ilgili bazı bilgi ve belgelerin kendilerine iletilmesini sizden isteyebilirler. Örneğin bazı bitkisel ürünlerin Türkiye’ye ithalatında, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gümrük idaresine verilmek üzere bir uygunluk belgesi düzenlenebilmesi için, ürünün çıkış ülkesinde düzenlenen bitki sağlık sertifikası gibi belgelerin Tarım ve Orman Bakanlığı’na verilmesi gereklidir. 

İthalat kontrollerinin, ithal etmek istediğiniz eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girişi sırasında yapılması mümkündür. Yetkili kurum tarafından yapılan kontrol sonucunda eşyanızın Türkiye Gümrük Bölgesine girişi uygun görülmeyebilir. Bu durumda, eşya yüklü olduğu taşıttan indirilmeksizin mahrecine iade edilir veya ilgili kurumun uygun görüşü alınarak üçüncü bir ülkeye transit edilir.

İthal edeceğiniz eşyanın, yetkili kurumlar tarafından gümrük beyannamesinin tescil edilmesinden önce kontrol edildiği durumlarda;

• -Eşyanızın Türkiye’ye ithaline izin verilmeyebilir. Bu durumda, eşyanızı mahrecine iade edebilir veya ilgili kurumun uygun görmesi halinde doğrudan veya serbest bölgeler üzerinden başka bir ülkeye transit olarak gönderebilirsiniz. Bu tür eşyayı, gümrük mevzuatı hükümleri uyarınca tasfiye edilmek üzere gümrüğe terk etmeniz de mümkündür.
• -Eşyanın insan, hayvan, bitki ve çevre sağlığı yönünden tehlikeli ve zararlı olduğu tespit edilebilir. Bu eşyanın yurt dışı edilmesi gereklidir. Eşyanın Türkiye’de imha edilmesine veya gümrüğe terk edilmesine izin verilmez.

İthal edeceğiniz eşyanın, yetkili kurumlar tarafından gümrük vergilerinin ödenmesinden sonra kontrol edilmesi ve bu kontrol sonucunda eşyanın ilgili mevzuatına uygun olmadığının belirlenmesi halinde, sorumlu veya yetkili kurum tarafından ilgili kanun hükümleri ile öngörülen yaptırımlar uygulanır. Uygunsuz çıkan ürünün geldiği ülkeye veya üçüncü bir ülkeye gönderilmesi mümkündür. Bu durumda eşya, gümrük mevzuatının öngördüğü usuller çerçevesinde yurt dışı edilir.

İthalat işleminiz ile ilgili olarak gümrük idaresi tarafından yapılacak muayene ve kontrol sonucunda,

• -Yapılan ithalatın bir yasaklık veya kısıntıya tabi olduğu, veya
• -Eşyanın gümrük idaresi dışındaki bir kurum tarafından yapılan bir kontrole veya uygunluk denetimine tabi tutulmasının zorunlu olduğu, veya
• -Eşyanın ithaline izin verilebilmesi için bir kurum veya kuruluştan bir iznin, bir lisansın, bir uygunluk veya yeterlilik belgesinin alınması gerektiği;

Ancak ithalatçı tarafından bu kontrol ve denetimlerin yaptırılmamış olduğu belirlenebilir.

Bu çerçevede, gümrük vergileri hesaplanırken üç temel faktör esas alınmaktadır:

• • Eşyanın tarife sınıflandırması
• • Eşyanın menşei
• • Eşyanın gümrük kıymeti

İthalat sırasında ödeyeceğiniz vergilerin türleri, oranları ve tutarları, ithal etmek istediğiniz eşyanın tarife sınıflandırmasının, menşeinin ve kıymetinin gümrük idaresi tarafından kontrol ve tespit edilmesini takiben belirlenecektir. 

İthalatınız sırasında uygulanacak olan gümrük vergisi oranı ve döviz kuru açısından gümrük beyannamesinin tescil edildiği tarihin önemli olduğunu hatırlatmak isteriz

İthalattan kaynaklanan gümrük vergilerini ödeme yükümlülüğünüz, gümrük beyannamesinin tescil edildiği tarihte başlar. Bu vergiler, gümrük beyannamenin tescil edildiği tarihte geçerli olan gümrük tarifesi unsurlarına göre hesaplanır. 

İthalattan alınan en yaygın ve başlıca vergiler gümrük vergisi, toplu konut fonu, ilave gümrük vergisi, katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, dampinge karşı vergi, ek mali yükümlülük ve kaynak kullanımını destekleme fonudur.

Gümrük işlemleri, “Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri” ifadesinin kısaltması olan BİLGE yazılımı kullanılarak elektronik ortamda yürütülmektedir. BİLGE sistemi, eşyanın gümrük sahasına girişinden çıkışına kadar tüm gümrük işlemlerinin gerçek zamanlı olarak bilgisayar ortamında yürütülmesini sağlayan bir yazılımdır. BİLGE sistemine giriş yapabilmek için bir kullanıcı koduna, şifreye ve aynı zamanda bir elektronik imzaya ihtiyacınız olacaktır. Kişiye özel olarak üretilen ve gizli tutulması gereken bir kod olan BİLGE Kullanıcı Kodu gümrük idaresinden temin edilebilmektedir.

Gümrük işlemleriniz sizin adınıza bir gümrük müşaviri tarafından yürütülecekse, gümrük müşaviriniz kendi kullanıcı kodunu ve şifresini kullanarak BİLGE sistemine erişim sağlayacağından, sizin ayrıca bir kullanıcı kodu ve şifre alarak BİLGE sistemine erişim sağlamanıza gerek kalmayacaktır.

BİLGE sistemine erişiminiz sağlandıktan sonra, firmanıza ait belirli bilgilerin gümrük idarelerinde bulunan Yükümlü Kayıt ve Takip Sistemi’ne kaydedilmesi gereklidir. Gümrük işlemlerinizi siz kendiniz de yapsanız, sizi temsil eden gümrük müşaviriniz de yapsa, firmanıza ait bilgilerin Yükümlü Kayıt ve Takip Sistemi’ne kaydedilmesi zorunludur. Aksi takdirde, BİLGE sisteminde gümrük işlemi yapamazsınız. 

BİLGE sistemine kendiniz veya gümrük müşaviriniz tarafından erişim sağlanması ve firmanıza ait bilgilerin Yükümlü Kayıt ve Takip Sistemi’ne kaydedilmesi sonucunda sizi gümrük idaresinde işlem yapmaya hazır hale gelmiş olursunuz. 

İthal edilecek eşyanın gümrük işlemlerine başlamadan önce, eşyanın tarife sınıflandırması, menşei ve gümrük kıymetinin tam olarak belirlenmesi gerekmektedir. Bunlar, eşyanın ithalat işlemleri sırasında doğru vergilendirilmesini ve ithalat prosedürlerinin doğru uygulanmasını sağlamak için gereken temel bilgilerdir. 

İthalattaki gümrük prosedürünün ilk aşamasında, taşıyıcısının eşya getirdiğini gümrük idaresine bildirmesi ve getirdiği eşyayı gümrüğe sunması gerekir. Taşıyıcının gümrük idaresine yaptığı bu bildirime “özet beyan” denir.

Taşıyıcının eşyayı Türkiye’ye getirdiğini gümrüğe bildirmesi için kendisine tanınan süreler, eşyanın hangi yoldan Türkiye’ye getirildiğine göre değişmektedir.

Eşya Türkiye’ye deniz yolu ile getirilmişse, özet beyan verildikten sonraki 45 gün içinde, kara veya hava yolu ile Türkiye’ye getirilmişse özet beyan verildikten sonraki 20 gün içinde gümrük işlemlerinin tamamlanması gereklidir.

Eşyanız bu süre zarfında “geçici depolanan eşya” statüsünde olacak; gümrük idaresinin uygun gördüğü yerde ve belirlediği koşullarda depolanabilecektir.

Eşyanızı belirtilen süreler zarfında ithal edebileceğiniz gibi, başka bir gümrük işlemine de- gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma- tabi tutabilirsiniz.

Taşıyıcının özet beyan vermesi ve eşyayı Türkiye’ye getirmesi ile başlayan ve yukarıda açıklanan süreler içinde gümrük işlemlerinizi tamamlayamazsanız, eşyanız gümrük idaresi tarafından tasfiye edilir.

Taşıyıcısı tarafından Türkiye’ye getirilerek gümrüğe sunulan eşyanızı Türkiye’ye ithal edeceğinizi gümrük idaresine bildirmeniz gerekir. Bu bildirim gümrük mevzuatında “gümrük beyanı” olarak adlandırılır.

İthalat yapacağınızı gümrük müdürlüğüne yazılı olarak bildirirken gümrük beyannamesi formunu kullanacaksınız. İthalat sırasında dolduracağınız gümrük beyannamesi özet olarak, gönderici-alıcı firma bilgileri, kıymet, tarife, menşe, taşıma bilgileri, varsa ödenecek vergiler, eşyaya eşlik etmesi gereken belgeler gibi bilgileri içerecektir. 

Kati ithalat işlemi gümrük mevzuatında “serbest dolaşıma giriş” olarak adlandırılır. İthalatta gümrük beyanınızı BİLGE Sistemi üzerinden bir serbest dolaşıma giriş beyannamesi doldurarak yapabilirsiniz. 

Gümrük beyanı yaparken kullanacağınız gümrük beyannamesinin yazma işlemi BİLGE yazılımı kullanılarak elektronik ortamda yürütülmektedir. Elektronik ortamda vereceğiniz bilgiler gümrük idarelerinde kullanılan bilgisayar sistemi olan BİLGE Sistemine aktarılacaktır. Gümrük beyanınızın bu şekilde gümrük idaresi kayıtlarına aktarılmasına “beyanname tescili” denir. BİLGE sistemine kaydedilen gümrük beyannamesine sistem tarafından değişmez bir tescil numarası verilir.

İthalattan kaynaklanan gümrük vergilerini ödeme yükümlülüğünüz, bu beyannamenin tescil edildiği tarihte başlar.

Gümrük idaresi, gümrük beyannamenizde kayıtlı olan bilgilerin doğruluğunu araştırmak üzere, beyannameyi ve ekindeki belgeleri kontrol edebilir, başka belgeler vermenizi isteyebilir, eşyanızı muayene edebilir, ayrıntılı muayene ve tahlil yapılması için eşyanızdan numune alabilir, bu numuneyi gerekli analizin yapılması için laboratuvara gönderebilir.

Gümrük idaresinin ithalat işleminizle ilgili olarak yapacağı kontrol ve muayenenin kapsamı Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan risk analizi sonucuna göre belirlenmektedir.

Düzenlediğiniz gümrük beyannamesi ile ilgili vergilerin ve varsa para cezalarının ödendiğini gösteren bilgi Ticaret Bakanlığı’nın bilgisayar sistemine elektronik olarak iletilir. Bunu takiben, gümrük beyannameniz, bu beyannameyle ilişkili vergi ve para cezası kararları otomatik şekilde kapanır. 

Gümrük gözetiminde bulunan ve henüz serbest dolaşımda olmayan eşyanızın gümrük idaresi, tarafından kontrol edilmesi  ve ödemeniz gereken gümrük vergilerinin ödenmesi sonucunda eşyanız size teslim edilecektir.

Gümrük işlemleriniz nedeniyle ödemeniz gereken gümrük vergilerini ve para cezalarını ticari bankalar ve kamu saymanlıkları aracılığı ile veya GÜMKART ile ödeyebilirsiniz.

GÜMKART, ilgili bankanın POS cihazı bulunan gümrük saymanlıklarında kullanılabilen bir ödeme aracıdır. GÜMKART’ı kullanarak yalnızca bu kartın sahibi olan firmanın gümrük beyannameleri ile ilgili gümrük vergilerinizi ödemeniz mümkündür. 

Düzenlediğiniz gümrük beyannamesi ile ilgili vergilerin ve varsa para cezalarının ödendiğini gösteren bilgi Ticaret Bakanlığı’nın bilgisayar sistemine elektronik olarak iletilir. Bunu takiben, gümrük beyannameniz, bu beyannameyle ilişkili vergi ve para cezası kararları otomatik şekilde kapanır

Gümrük işlemleriyle doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili olan kişiler, gümrük idarelerinin talebi üzerine belirlenen süre içerisinde bütün bilgi ve belgeleri vermek ve her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdürler. Bu belge ve bilgiler gümrük kontrolü amacıyla beş yıl süre ile saklanmak zorundadır. 

İthalat işlemleri ile ilgili bilgi ve belgelerin saklanması, gümrük idaresine ithalattan sonra yapacağı kontrollerin sağlıklı olarak tamamlanması imkanını verecektir. İthalatçı açısından ise, ithalat işlemiyle ilgili olarak bir ek vergi alınmasına ve ceza uygulanmasına karar verilmesi halinde, bu vergiye veya cezaya itiraz etme veya gümrük idaresi ile uzlaşma yoluna gitmesini mümkün kılacaktır.

İthal etmek istediğiniz eşyanın gümrük işlemlerini tamamlamadan önce kusurlu olduğunu fark edebilir ve iade etmek isteyebilirsiniz.

• - Eşyanın gümrüğe sunulmuş ve henüz gümrük rejimi beyanında bulunulmamış olması halinde,
• - Antrepo rejimi hükümlerine göre antrepo beyannamesinin tescil edilmiş olması halinde,
• - Eşya için bir serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edilmiş; ancak eşyanın henüz serbest dolaşıma girmemiş olması halinde,
• - Eşyanın serbest dolaşımda olduğu; ancak, serbest dolaşıma giriş işlemleri yapılmasına karşın geçici depolama yerinden veya antrepodan çekilmediği hallerde,

Bu hallerden hiçbirine uygun olmayan eşyanın geri gönderilmesi ihracat veya yeniden ihracat hükümlerine göre tamamlanır.

Eşyanın mahrece iade edilmesine ilişkin talebin ilgili gümrük idaresine yapılması gereklidir.

İade ettiğiniz eşya ile ilgili ithalat vergileri, talep edilmesi koşuluyla, geri verilir veya kaldırılır.

Ancak bu eşya, kusurlu ya da sözleşme hükümlerine aykırı olduğunun tespiti için gerekli olan ilk kullanım dışında eşya kullanılmışsa ithalat vergileri geri verilemez veya kaldırılamaz. 

Bu eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilmesi ve geri verme veya kaldırma talebinin vergilerin tebliğinden itibaren bir yıl içerisinde yapılması gereklidir.

İthalat Rejimi Kararı hükümleri uyarınca, ithalat bedellerinin ödenmesi, kambiyo mevzuatı hükümlerine tabidir. 

Kambiyo mevzuatına göre, ithalat işlemlerine ilişkin yurt dışına döviz ve Türk Lirası transferi bankalarca yapılır.

Türkiye’ye posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla ticari eşya getirilmesi mümkündür. Posta ve hızlı kargo yoluyla gelen eşyanın gümrük muafiyeti uygulanması için gereken şartları sağlamaması durumunda normal ithalat prosedürleri uygulanarak eşyanın ithal edilmesi mümkündür.

Türkiye Gümrük Bölgesine gelen bütün posta çantaları ve koliler ilk girdiği andan itibaren gümrük gözetimi altında posta idarelerine sevk edilerek buralarda gümrük muayenesine tabi tutulur.

Türkiye Gümrük Bölgesindeki bir kişiye posta ya da hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen, gümrük kıymeti gönderim başına toplam 22 Avro’yu geçmeyen eşya “önemli değeri olmayan eşya” olarak kabul edilerek bu eşyaya muafiyet tanınır. 

Yolcu beraberinde getirilen ve bedeli 430 Avronun altında olan eşyaya uygulanan gümrük muafiyeti, posta ve hızlı kargo yolu ile getirilen eşyaya uygulanmaz.

Posta yoluyla gelen ve değeri 1500 Avro'yu aşmayan her bir eşya sevkiyatına geldiği ülkeye göre tek ve maktu vergi oranı uygulanır. Bu vergini oranları eşyanın;

• - Avrupa Birliği ülkelerinden doğrudan gelmesi durumunda %18,
• - Diğer ülkelerden gelmesi durumunda %20, olarak uygulanır.

Posta ve hızlı kargo yoluyla gelen eşyanın vergilendirilmesinde, kargo ücreti dikkate alınmaz. Aynı gönderici tarafından Türkiye’deki bir alıcı adına gönderilen aynı konşimento muhteviyatı gönderilerin bir bütün oluşturduğu kabul edilerek tamamının kıymeti birlikte dikkate alınır.

Bu kapsam dahilinde sayılacak eşyanın;

• - Yabancı bir ülkeden posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelmesi,
• - Kişinin şahsına ya da ailesinin kullanımına mahsus olması,
• - Posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelenlerde brüt 30 kilogramı geçmemesi,

şartları aranır.

Ticari nitelik arz etmeyen CD, VCD, DVD, doküman ile kitap, dergi vb. basılı yayımlar için ise bu sınırlama uygulanmaz.

Cep telefonlarının, takviye edici gıdaların, sporcu gıdalarının ve kozmetik ürünlerinin posta ve hızlı kargo yoluyla getirilmeleri ise mümkün değildir.

İthali yasak ve izne bağlı olan hurdalar ile atıklar Ticaret Bakanlığı tarafından eşyanın tarife pozisyonu esas alınarak belirlenmektedir.

Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler çerçevesinde metal hurdalarını yalnızca Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Metal Hurda İthalatçı Belgesi alan sanayiciler belirli amaçlar için ithal edebilmektedir.

Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler çerçevesinde atıkların ithalinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün uygunluk yazısı aranır. İthali uygun bulunmayan atıkların, ithalatçısı tarafından mahrecine iade edilmesi veya üçüncü bir ülkeye transit edilmesi gereklidir. 

Gümrük işlemleri sırasında ithalinin yasak olduğu anlaşılan atıklar hakkında, cezai işlemin yanı sıra Türkiye’nin uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan hakları doğrultusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının gözetim ve denetiminde gerekli işlemler yapılmaktadır.

Kıymetli maden, taş ve eşya ile ilgili tanımlar ve düzenlemeler kambiyo mevzuatında yapılır. Buna göre, kıymetli maden, taş ve eşyanın dış ticaret rejimi esasları dahilinde Türkiye'ye ithali serbesttir.

Ancak, standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ithalinde ithalat rejimi hükümleri uygulanmaz, gümrük idarelerine beyan verilmesi esastır. 

Standart işlenmemiş kıymetli madenlerin ithali yalnızca, Merkez Bankası ile kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla Kıymetli Madenler Borsası üyesi Kıymetli Maden Aracı Kuruluşları tarafından yapılır.

Ancak, Kıymetli Madenler Borsası üyesi aracı kuruluşlar ithal ettikleri standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenleri üç iş günü içinde Borsaya teslim etmek zorundadır .

Bununla birlikte, belirli gümrük rejimleri/rejim kodlarında beyan edilen kıymetli maden ve taşın ayar evlerine analize gönderilerek analiz sonucu düzenlenen ekspertiz raporunun da beyannameye eklenmesi zorunludur .

Ham elmasın ithalat işlemleri ham elmasın dış ticaretini düzenleyen mevzuat çerçevesinde ve Kimberley Süreci Sertifika Sistemi dahilinde yapılır. 

Ham elmasın ithal edilebilmesi için;

• - İhracat ülkesi makamları  tarafından Kimberley Süreci Sertifika Sistemine uygun şekilde düzenlenmiş sertifika ibraz edilmesi,
• - Dışarıdan müdahale edilemeyecek şekilde hazırlanan, kurcalamaya dayanıklı ve mühürlü özel paketlerle sevk edilmiş olması, 
• - Paketin sevkiyat esnasında açılmamış olması,
• - Sertifika üzerinde kayıtlı bilgilerin tam ve doğru olması, zorunludur

İthal edilen ham elmasların kontrolü, ilgili gümrük idaresinde orijinal sertifikaları ile birlikte İstanbul Altın Borsası tarafından yapılır.

Gerekli görülen hallerde İstanbul Altın Borsası, ithal edilen ham elmasların karat ve değeri ile ilgili olarak ekspertiz raporu isteyebilir.

Kambiyo mevzuatı gereğince; yolcular beraberlerindeki kendilerine ait değeri 15.000 ABD Dolarını aşmayan ve ticari amaç taşımayan ziynet eşyası niteliğinde kıymetli madenlerden ve taşlardan yapılmış eşyaları yurda getirebilirler. Ancak, bundan daha fazla değerdeki ziynet eşyalarının ülke dışına çıkarılması için, ülkeye girişte beyan edilmiş olması veya Türkiye'de satın alındığının ispatlanması gereklidir.

İthal edilmek istenen tarım ürünleri, insan sağlığı ve güvenliği, hayvan ve bitki varlığı ve sağlığı yönünden Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından denetlenir.

Bu kapsamda belirli hayvanlar ve hayvansal ürünler, ilgili mevzuata uygun olarak veteriner sınır kontrol noktalarında veteriner kontrollerine tabidirler

Veteriner kontrollerine tabi olan hayvan ve hayvansal ürünlerin ülkeye girişinde:

• - İlgili mevzuat gereğince Tarım ve Orman Bakanlığına ön bildirim yapılması, 
• - Tarım ve Orman Bakanlığınca düzenlenecek uygunluk yazısının eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması sırasında gümrük idarelerine ibraz edilmesi, gereklidir.

Tarım ve Orman Bakanlığının iznine tabî olması ve uygunluk yazısı düzenlenmesi kaydıyla, yarış ve gösteri amacıyla belirli bir süre kalmak üzere getirilen, üst düzey mülkî ve askeri erkâna hediye edilen, özel ve resmî hayvanat bahçelerinde sergilenmek amacıyla getirilen ve ülkemize bağış niteliğinde gelen hayvanlar ile üniversitelerin, bilimsel ve diğer araştırma kurumlarının bilimsel araştırmalarda kullanacağı hayvanlar için Kontrol Belgesi düzenlenmez.

Taşıt ithalatı ile ilgili temel bilgilere aşağıda yer verilmektedir:

Eski/Kullanılmış Taşıt İthali: İthalat Rejimi Kararına göre eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali Ticaret Bakanlığının iznine tabidir. Kullanılmış/ikinci el taşıt ithalinde bu iznin alınması gereklidir. Ticaret Bakanlığının düzenleyeceği izin belgesi eski/kullanılmış taşıtların ithali sırasında gümrük beyannamesine eklenir. 

Taşıtlara İlişkin Vergiler: Taşıtlara ilişkin gümrük vergilerinin belirlenmesi için öncelikle bu eşyanın sınıflandırıldığı 12 haneli gümrük tarife istatistik pozisyonunun (GTİP) bilinmesi gereklidir.

Binek taşıtlar 87.03 tarife pozisyonunda, ticari taşıtlar ise 87.04 tarife pozisyonunda sınıflandırılır.

İthal edilecek taşıtın tabi olduğu vergilerin belirlenmesi için eşyanın sınıflandırıldığı alt açılımların da belirlenmesi; bunun için Türk Gümrük Tarife Cetveli’nin 87. Faslına bakılması gereklidir. Taşıtlara ilişkin ÖTV’nin tespit edilmesi için taşıtın sınıflandırıldığı GTİP’in yanı sıra motor hacminin de bilinmesi gereklidir.

İthalat Kontrolleri: Taşıtların ithalinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya bu Bakanlığın yetki verdiği kurum veya kuruluş tarafından yapılan kontroller sonucunda düzenlenen uygunluk yazısı gümrük idaresi tarafından gümrük beyannamelerinin tescili sırasında aranır. 

Gümrük Vergisinden Muaf Olarak Taşıt İthali: Gümrük vergilerinden muaf bir şekilde taşıt ithal etme hakkı;

• -Yurtdışındaki yerleşim yerini Türkiye’ye nakleden kişilere, 
• - Yurtdışındaki yerleşik kişinin ölümü ile miras yoluyla taşıt edinen Türkiye’de yerleşik kişilere,  
• - Türkiye’de yerleşik malul ve sakat kişilere,
• - Numunelik eşya ve modeller
• - Yolcunun gelişinden bir ay önce ve üç ay sonraki sürelerde gelen kişisel eşyası,
• - Kamu kurum ve kuruluşlarına, kütüphanelere, müzelere, eğitim veya bilimsel araştırma ile uğraşan kuruluşlara gönderilen veya bunlar tarafından emin edilen kitap veya basılı yayın.

belirli şartlar çerçevesinde tanınmaktadır. 

Bu muafiyet kapsamında getirilecek kullanılmış taşıt için İthalat Rejimi Kararı uyarınca Ticaret Bakanlığından izin alınması gerekli değildir. 

Ticari miktar ve mahiyet arz eden kullanılmamış cep telefonunun dış ticaret rejiminin esaslarına uygun olarak Türkiye'ye ithali serbesttir.

Cep telefonunun sınıflandırıldığı GTİP numarasının belirlenmesinden sonra yürürlükteki olan ithalat vergilerine ilişkin oranlar ve ticaret politikası önlemleri uygulanarak ithalat işlemleri tamamlanır. 

Eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) cep telefonlarının ithali Ticaret Bakanlığının iznine tabidir.  

Son olarak, ithal edilen cep telefonlarının ithalatçılar tarafından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna beyan edilmesi zorunludur.

Posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gümrük vergilerinden muaf olarak veya gümrük vergileri ödenerek Türkiye’ye cep telefonu getirilmesi mümkün değildir.

İster yolcunun şahsına ve ailesinin kullanımına yönelik olarak ister hediyelik olarak beraberinde getirdiği eşyanın tek başına kıymetinin 1500 Avro'yu aşması halinde, bu eşya, yürürlükteki olan ithalat vergilerine ilişkin oranlar ve ticaret politikası önlemleri uygulanarak ithal edilir.

Eşyanın tek başına kıymetinin 1500 Avro'yu aşması halinde ticari miktar ve mahiyet arz edip etmediğine bakılmaksızın gümrüğe beyan edilmesi zorunludur.

Gümrük mevzuatına göre; yolcunun, kişisel ve hediyelik eşya kapsamı dışında olan ve beyanına aykırı olarak üzerinde, eşyası arasında veya taşıma araçlarında çıkan ya da başkasına ait olduğu halde kendi eşyasıymış gibi gösterdiği eşyanın gümrük vergileri iki kat olarak alınır ve eşya sahibine teslim edilir. Gümrük vergileri ödenmezse, eşya gümrüğe terk edilmiş sayılır.

Bedelli ithalat; ithal edilen malların bedellerinin ithalattaki ödeme şekillerinden biriyle yurt dışına döviz transferi yapılarak gerçekleştirilen ithalattır. 

Bedelsiz ithalat ise; ithal edilen mallar için yurt dışına herhangi bir döviz transferi yapılmadan gerçekleştirilen ithalattır. Bedelsiz ithalat; bedeli için döviz transferi yapılmadan satın alınan bazı şahsi ve ticari mahiyette eşyanın yurda ithalidir. 

Ticari bedelsiz ithalat, ticari faaliyetleri ile ilgili olarak yurt dışında yerleşik firma, kurum ve kuruluşlar tarafından, Türkiye'de yerleşik veya faaliyet gösteren kamu ve özel sektör firma, kurum ve kuruluşlarına gönderilen ve karşılığında döviz transferi gerektirmeyen malların ithalatıdır.

Bedelsiz olarak eşya ithal edilebilmesi, serbest dolaşıma giriş için gereken diğer şartların da yerine getirilmesine bağlıdır. 

2006 yılında yapılan düzenlemelerle ithalat için geçerli olan madde ve miktar sınırlamaları kaldırılmıştır. Bedelsiz ithalatla ilgili olarak dış ticaret mevzuatında yer alan düzenlemeler uyarınca: 

• - Eşyanın, kullanılmış, eski, yatık veya defolu olması Ticaret Bakanlığı’ndan izin alınması gereklidir.
• - Kambiyo mevzuatı gerektirmediği için, bedelsiz ithalat işlemleri ile ilgili olarak Kambiyo Müdürlüklerine herhangi bir bildirimde bulunulmaz.

Türkiye’nin uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülüklerine ve dış ticaret politikasına bağlı olarak gümrük ve dış ticaret mevzuatında yapılan değişiklikler nedeniyle eşyanın tabi olduğu kurallar ve temin edilmesi gereken belgelerde değişiklikler olması mümkündür.

Yapacağınız ithalat işlemine uygulanması gereken gümrük ve dış ticaret kurallarının neler olduğu ve buna göre gümrük beyanınızda hangi bilgilerin yer alması gerektiği konularındaki güncel ve geçerli bilgileri gümrük işlemlerine başlamadan önce edinmeniz gereklidir.